همه چیز درباره شیردهی

دانستن مفاهیم پایه‌ای درباره شیردهی و نوزاد شیرخوار و همچنین شیر مادر به شما کمک می‌کند تا از لحظات شیردهی به فرزندتان لذت ببرید.

تغییرات ترکیب شیر مادر

مزایای آغوز یا کلستروم که به آن شیر اولیه نیز گفته می‌شود، برای نوزاد بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌کنید. اولین قطرات آغوز موجب تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد می‌شود. در ۳ تا ۵ روز اول، با هربار شیردهی مقادیر زیادی پروتئین، ویتامین، پروبیوتیک و اسیدهای چربی که برای نوزاد مفید هستند به بدن کودک می‌رسد. آغوز حالت کرمی داشته و زرد رنگ است و نسبت به شیرانتقالی حالت غلیظ ‌تری دارد.
سپس آغوز تبدیل به شیر انتقالی می‌شود که ۲هفته باقی می‌ماند. این شیر کالری، چربی و ویتامین‌های بیشتری داشته و نیاز غذایی نوزاد در حال رشد را تأمین می‌کند.
"شیر کامل" آخرین نوع شیری است که در بدن شما تولید می‌شود. به منظور آب رسانی بیشتر، در این شیر میزان آب بیشتری وجود دارد. همچنین مقادیر مناسبی از پروتئین، چربی و کربوهیدرات‌های مورد نیاز نوزاد را به همراه دارد. میزان شیر تولید شده در هر سینه متفاوت است و ارزش غذایی آن با توجه به نیاز نوزاد تغییر می‌کند؛ اما روش‌هایی برای افزایش شیر مادر وجود دارد.

پروتئین شیر مادر

پروتئین اهمیت بسیار زیادی برای فرزندتان دارد. او برای رشد، تکامل و سلامت خود نیاز به آمینو اسیدها دارد که بخش‌های کوچک تشکیل دهنده پروتئین هستند. درواقع پروتئین یکی از قسمت‌های عمده بدن او را تشکیل می‌دهد که برای سلامت سیستم ایمنی، رشد ماهیچه‌ها، مغز و سایر اندام‌ها ضروری است. پزشکان و متخصصین مراقبت از سلامت معتقدند پروتئین نقشی بسیار حیاتی در رشد و تکامل نوزاد در طولانی مدت دارد. خوشبختانه شیر مادر حاوی ترکیب پروتئینی کاملاً مناسبی برای تغذیه فرزندتان است.

موقعیت‌های شیردهی

برنامه‌ریزی چند حالت مناسب شیردهی، شیردهی را هم برای شما و هم برای فرزندتان لذت بخش می‌کند.

• راست دست یا چپ دست بودن شما در حالت نگه داشتن نوزاد در حین شیردهی تأثیرگذار است.  این نکته که از کدام دست خود برای نگه داشتن نوزاد به‌‌هنگام شیر خوردن استفاده می‌کنید در موقعیت‌های انتخابی شما بسیار تأثیرگذار خواهد بود. نگه داشتن نوزاد با یک دست ممکن است شما را خسته کند، پس لازم است که موقعیت دیگری را در نظر داشته باشید تا به‌هنگام نیاز به ‌راحتی بتوانید موقعیت خود را تغییر دهید.
• در یک حالت مناسب و راحت بنشینید یا دراز بکشید، سپس فرزندتان را در موقعیت شیردهی قرار دهید. با این کار وقتی نوزاد شروع به شیر خوردن کرد، نیازی به تغییر حالت ناگهانی ندارید.
• سر کودک نباید خیلی به جلو یا عقب خم شود. زیرا در این حالت‌ها عمل بلع سخت‌تر انجام می‌شود.
• به محض اینکه اولین نشانه‌های گرسنگی را در فرزندتان مشاهده کردید، او را در موقعیت مناسب شیردهی قرار دهید. اگر کودک آماده شیر خوردن باشد کاملاً حواس جمع و آرام بوده و لبانش حالت شیر خوردن را تداعی می‌کند. برای  شیردادن به فرزندتان منتظر نمانید تا با گریه و بی قراری گرسنگی خود را نشان دهد.
• شیر مادر سه مرحله مجزا دارد و در هر دوره شامل ترکیبات متفاوتی است که مواد غذایی مورد نیاز کودک در آن زمانی که به آن‌ها نیاز دارد را فراهم می‌کند.

گرفتن آروغ نوزاد

با وجود اینکه هوایی در سینه‌های شما وجود ندارد، کودکتان ممکن است حین گرفتن سینه‌ و جدا شدن از آن و یا حتی زمانی‌که گریه می‌کند هوا بلعیده باشد.

• اجازه بدهید تا زمانی که فرزندتان میل دارد شیر بخورد. سپس از این فرصت استفاده کنید و ببینید که آیا نوزاد آماده آروغ زدن است یا خیر.
• این مهم است که فرصت آروغ زدن را در اختیار فرزندتان قرار بدهید. اما اگر هم این اتفاق نیفتاد نگران نشوید. کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند معمولاً هوای کمتری می‌بلعند. در نتیجه نیاز کمتری به آروغ زدن دارند.

​​​​​​​

پوشک‌های کثیف فرزندتان را بشمارید

خواص طبیعی شیر مادر به تولید منظم مدفوع و همچنین خالی شدن بدن کودک از مکونیوم کمک می‌کند. (مکونیوم اولین مدفوع نوزاد است که شامل زواید روده‌های جنین در دوران بارداری می‌باشد.) 

• در ۴۸ ساعت اول پس از تولد، نوزاد مدفوع سیاه رنگ دفع می‌کند. اغلب در روز اول ۱ بار و در روز دوم ۲ بار مدفوع از بدن نوزاد خارج می‌شود.
• از روز سوم به بعد، نوزاد باید هر روز حداقل ۳ بار مدفوع کند.
• در مدت ۴ تا ۶ هفته اول، روزانه ۳ یا ۴ بار مدفوع زردرنگ نشان دهنده تغذیه مناسب نوزاد است.

​​​​​​​

تماس فیزیکی با شیرخوار ‌هنگام شیردهی

تماس فیزیکی مادر با نوزاد که "مراقبت به سبک کانگورو" هم گفته می‌شود، یک روش بسیار سودمند هم برای مادر و هم برای کودک است. فواید آن عبارتند از:

• کمک به تثبیت ضربان قلب و دمای بدن نوزاد.
• بهبود الگوی تنفسی نوزاد.
• کمک می‌کند تا نوزاد خواب عمیق‌تری داشته ‌باشد. درنتیجه به دلیل استراحت کافی بهتر شیر می‌خورد.
• کاهش سطح استرس مادر که این مسئله موجب آرامش نوزاد و مادر می‌شود.
• افزایش مقدار شیر مادر.

​​​​​​​

نشانه‌های نوزادی که به خوبی با شیر مادر تغذیه شده است

این مسئله که نمی‌توانید میزان شیری که کودکتان می‌خورد را اندازه گیری کنید ممکن باعث ایجاد نگرانی شود. اما در اینجا روش‌های ساده‌ای را خواهید دید که از طریق آن‌ها متوجه می‌شوید آیا شما قادر به برطرف کردن نیازهای تغذیه‌ای کودکتان هستید یا خیر.

• شیردهی برای هر دوی شما بسیار راحت است.
• نوزاد شما مشتاقانه اما به آرامی شیر می‌خورد.
• بعد از شیردهی، دست‌ها و پاهای کودکتان آرام تر و رهاتر است.
• در طول ۴ تا ۶ هفته اول، روزانه ۳ مرتبه یا بیشتر پوشک خود را کثیف می‌کند.
• بعد از هربار شیردهی، سینه‌های شما نرم‌تر و خالی‌تر می‌شوند.
• در طول سه ماه اول، وزن نوزاد روزانه حداقل ۳۰ تا ۴۰ گرم افزایش پیدا می‌کند.

​​​​​​​

تأمین انرژی لازم برای مادر

شیردهی انرژی زیادی از شما می‌گیرد. برای اینکه پاسخگوی تولید این حجم از شیر باشید، باید روزانه در حدود ۵۰۰ کالری بیشتر مصرف کنید. این میزان کالری را بسیار هوشمندانه و از طریق افزودن مواد غذایی مقوی به برنامه غذایی‌تان دریافت کنید. انتخاب کنید. میان‌وعده‌های سالم که در زمان بسیار کمی هم آماده می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

• بیسکوییت حاوی غلات کامل (کراکر) به همراه پنیر کم چرب و برش‌های گوجه و میوه تازه.
• ماست یا اسموتی میوه‌ای.
• یک تخم مرغ آب‌پز و سفت یا نصف ساندویچ سالاد ماهی تن.
• مخلوط بادام و گردو به همراه گیلاس و کرنبری خشک شده.

​​​​​​​مطلب پیشنهادی: تغذیه مناسب در دوران شیردهی